ԹԱՏՐՈՆ, արվեստի տեսակ, որտեղ գեղարվեստական արտահայտության ժամանակային ու տարածական ձևերը (գրականություն, գեղանկար), պարային-պլաստիկ., երաժշտական ևն) համադրված են բեմական գործողության հիմքի վրա: Բեմական գործողությունը թատրոնի առանձնահատուկ լեզուն է, նրա յուրահատկությունը, որի կրողը դերասանն է (տե՛ս Դերասանական արվեստ): Նորագույն թատրոնը բնութագրվում է նաև ռեժիսորական արվեստով:
1860—70-ական թթ. հայ բեմի վարպետներն են Ա. Փափազյանը, Ս. էքշյանց, Պ. Մաղաքյանը, Գ. Չմշկյանը, Մ. Ամրիկյանը, Ք. Արամյանը, Մ. Մնակյանը, Թ. Ֆասուլաճյանը, Ե. Գարագաշյանը, Հ. Վարդովյանը, Ս. Չմշկյանը:
Ռոմանտիկ ուղղությունը հայ թատրոնում բնութագրվում է Թ. Թերզյանի, Ս. Հեքիմյանի, Մ. Պեշիկթաշլյանի, հետագայում Պ. Դուրյանի թատերագրությամբ և թարգմանված պիեսներով: Ազգային ռեալիստական խաղաոճի զարգացման մեջ առավել նշանակալից էր Գ. Սունդուկյանի դրամատուրգիան: 1880-ական թթ. դարավերջի հայ դերասանական արվեստը հատկանշում են Դ. Թրյանցը, Ա. Հրաչյան, Պ. Ադամյանը, Գ. Պետրոսյանը, որոնցից աոանձնանում է Պ. Ադամյանի անունը: Դարավերջի և XX դ. հայ թատրոնում մեծացել է ազգային դրամատուրգիայի նշանակությունը. բեմադրվել են Հ. Պարոնյանի, Ա. Շիրվանզադեի, Գ. Սունդուկյանի, Ա. Աբելյանի, Լ. Մանվելյանի, Լ. Շանթի պիեսները, խորացել է բեմական ռեալիզմը ի դեմս Հ. Աբելյանի, Սիրանույշի, Հ. Տարիֆյանի, Ի. Ալիխանյանի, Ս. Ադամյանի, Գ. Ավետյանի, Ա. Վրույրի, Օ. Մայսուրյանի և այլոց արվեստի:
XX դ. 1-ին կեսի հայ մեծագույն դերասանը Վ. Փափազյանն է, Շեքսպիրի երկրորդ խոշոր մեկնաբանը՝ Պ. Ադամյանից հետո: 1900-ական թթ. ձևավորվել է հայ պրոֆեսիոնալ ոեժիսուրան (Օ. Սևումյան), որը հետագայում հայ թատրոնում զարգացրել են Լ. Քալանթարը, Ա. Բուրջալյանը, Ա. Գուլակյանը, Վ. Աճեմյանը: Հայ թատրոնի վարպետներ են Հասմիկը, Ա. Ոսկանյանը, Մ. Սանվելյանը, Մ. Ջանանը, Վ. Վաղարշյանը, Հ. Ներսիսյանը, Հ. Խաչանյանը. Օ. Գուլազյանը, Ա. Ավետիսյանը, Լ. Զոհրաբյանը, Ց. Ամերիկյանը, Ռ. Վարդանյանը, Գ. Ջանիբեկյսւնը, Մ. Սիմոնյանը, Խ. Աբրահամյանը, Ս. Սարգսյանը, Մ. Մկրտչյանր, Վ. Վարդերեսյանը և ուրիշներ:
Աղբյուրը՝ «Հայկական համառոտ հանրագիտարան», հատոր երկրորդ, գլխ. խմբ. Կ. Խուդավերդյան, Հայկական հանրագիտարանի գլխ. խմբ., Երևան, 1995, էջ 270:
Ալեք Մանուկյան 1,
ԵՊՀ 2-րդ մասնաշենք,
5-րդ հարկ,
Հեռ.` + 37460 71-00-92
Էլ-փոստ` info@armin.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Կայքի նյութերի մասնակի կամ ամբողջական օգտագործման, մեջբերումների կատարման դեպքում հղումը պարտադիր է` www.armeniaculture.am